We hebben eeuwig honger

Nu je weet dat lijnen uiteindelijk eerder resulteert in gewichtstoename en intensief sporten ook de oplossing niet is om blijvend af te vallen, vraag je je waarschijnlijk af of een verandering in wat en hoeveel je eet de sleutels tot blijvend gewichtsverlies zijn.

Hoofdstuk 4. van 'Health At Every Size^®' helpt je meteen uit de droom. Wat je eet, maakt eigenlijk niet eens zo heel veel uit in relatie tot je gewicht. Er bestaan allerlei diëten waar òf één specifieke voedingsstof geschrapt wordt (de populaire koolhydraatarme diëten) òf de combinatie van bepaalde voedingsstoffen op de schop gaat (bijvoorbeeld Montignac) òf juist een bepaald product veel gegeten moet worden (het ananasdieet) die allemaal op korte termijn effect lijken te hebben. Maar op de lange termijn komt ruim 80% van alle mensen de verloren kilo’s weer aan. Wàt je eet is echter wel heel belangrijk voor een goede gezondheid!

Zit het ‘m dan in de hoeveelheid?
In Amerika is tussen 1970 en 2000 de dagelijkse calorie inname met ca. 25% gestegen. Je denkt meteen dat daarin een logische conclusie schuilgaat. Toch blijkt uit verschillende studies dat gezette mensen niet overdreven meer eten dan slanke mensen. En in de meeste gevallen is het zelfs zo, dat dikke mensen eerder te weinig dan teveel eten. Ook is het bijzonder dat de Chinese bevolking dagelijks zeker 20% meer calorieën tot zich neemt dan de Amerikaanse en toch gemiddeld slanker is.

Meer van minder
Maar samen met de calorietoename is door de jaren heen ook het type voeding dat in de winkels is verschenen enorm veranderd. Er werden allerlei bewerkte producten, met daarin bijvoorbeeld transvetten, vezelarme koolhydraten en kunstmatige zoetstoffen geïntroduceerd. We zijn daardoor minder voedzame voedingsmiddelen gaan eten, die ook nog eens ons gevoel van voldaanheid in negatieve zin aantasten. We eten dus in feite meer van minder.

Wat is belangrijk?
Nou, een beetje nadenken over wat je eet en drinkt, helpt wel degelijk. Bewustwording dus! Eet gevarieerd en kies voor vezelrijke producten (complexe koolhydraten), zoals volkoren en/of roggebrood, volkoren pasta en zilvervliesrijst. Deze zijn voedzamer en geven langer een voldaan gevoel dan alle ‘witte’ varianten. Voldoende groeten en fruit zijn een andere ‘open deur’, net zoals je beter onverzadigde dan verzadigde vetten kunt eten. 

Let ook op wat je drinkt, limonade en vruchtensap zit barstensvol suikers. Of ze zijn gezoet met fructose of glucose is ook van belang, omdat deze een totaal verschillende insulinereactie teweegbrengen. Van de ‘light’ varianten is bewezen dat je de neiging krijgt om er meer van te nemen. 

Hoe eet jij?
Kom je de ochtend door op vier koppen koffie of neem je de tijd om te ontbijten? Eet je overdag eigenlijk te weinig, waardoor je ’s avonds 2 x opschept omdat je zo’n honger hebt? Eet je altijd overal braaf je bordje leeg, zonder er op te letten wanneer je voldaan bent? Voor wie het nog niet eerder ergens gehoord of gelezen heeft (wat me sterk lijkt), dit zijn niet bepaald de gewoontes die een positieve bijdrage aan je gezondheid leveren.

Inzicht in je eetgewoontes
Aan het einde van dit HAES hoofdstuk staan allerlei lijstjes, die je kan invullen om inzicht te krijgen in je eetgewoontes. Zo kom ik er tijdens het invullen achter dat het met mijn vezels wel goed zit, dat ik regelmatig de juiste vetten gebruik, maar dat ik wel een zoetekauw ben (en dat dit mijn bloedsuikerspiegel beïnvloedt, waardoor ik snel opnieuw trek in iets zoets krijg).

Betekent dit alles dat ik nooit meer een witte boterham met roomboter en melkchocolade hagelslag zal eten? Nee, natuurlijk niet. Maar ik doe het niet iedere ochtend en als ik het doe, dan mag ik er zonder schuldgevoel van genieten. Dan eet ik de dag erna magere yoghurt met muesli en fruit. Ook lekker!


Zelf het boek 'Health At Every Size^®' lezen? Je kan het hier bestellen.


Health At Every Size® (HAES) is een levensstijl die zich focust op intuïtief eetgedrag en plezierige lichamelijke activiteit in plaats van diëten en gewichtsverlies. De 3 pijlers van HAES zijn zelfacceptatie, lichaamsbeweging en een normaal voedingspatroon.

Je lichaam verzet zich tegen gewichtsverlies

In het 3e hoofdstuk van 'Health At Every Size®' wordt er afgerekend met een van de meest heilige huisjes die we kennen; namelijk dat je afvalt door jezelf uit de naad te werken in de sportschool, of jezelf het lebbetje te sjokken in het park.

Ik merk dat het mij héél véél moeite kost om deze overtuiging los te laten. Zelfs meer dan ik ooit had met het idee dat je blijvend afvalt door te diëten.

Voor niets in het zweet?
Als eerste is dus gebleken dat onze hypothalamus en homeostase een compleet eigen agenda hebben, daarna werd de invloed van emoties op ons eetpatroon aan de orde gebracht en nu is het de beurt aan sporten. Sleep ik mezelf dan voor niets iedere keer naar de sportschool? Sta ik dan voor ‘Jan Jurk’ mezelf in het zweet te Zumba-en? Gelukkig niet! 

Want laat ik het direct even in de juiste context plaatsen; sporten en/of bewegen is wel degelijk goed voor je. Laat het opzeggen van je abonnement dus maar achterwege.

Mannen reageren anders op sporten

Actieve mensen zijn gezonder dan de zogeheten bankhangers. Bewegen, of dat nu op een crosswalker in de sportschool is of met 'n schoffel in je tuin, verbetert de gezondheid. Het heeft een gunstige invloed op je bloeddruk, cholesterol, spijsvertering, en nog veel meer. Daar is ook HAES het grondig over eens. Maar als je het enkel en alleen doet om af te vallen, dan kom je bedrogen uit. 

Let wel, dit geldt voor vrouwen, mannen reageren anders op sporten. Vrouwen ontwikkelen op de lange termijn meer vetweefsel, terwijl mannen juist meer spiermassa opbouwen. Vreemd en oneerlijk, maar waar. Ook dit wordt in het boek onderbouwd met bronverwijzing naar wereldwijd uitgevoerde onderzoeken. En voor het eerst voel ik de behoefte om het te checken, zo vreemd komt het op mij over.

Sabeltandtijgers zijn uitgestorven
Verder speelt stress een grote rol bij overgewicht. De hormonen cortisol en adrenaline hadden tijdens de oertijd een belangrijke functie in ons ‘vlucht en vecht’ gedrag. Want deze hormonen zorgen ervoor dat je cellen à la minute van een extra lading energie (glucose en vet) worden voorzien om adequaat op onheil te kunnen reageren. 

Dit is een uitstekend mechanisme als je oog in oog staat met een hongerige sabeltandtijger, maar in combinatie met de vooral mentale stress die we vandaag de dag ervaren, levert het alleen extra kilo’s op. Van chronische stress word je dik; niet alleen door de ‘vlucht en vecht’ hormonen, maar ook omdat we in tijden van stress de neiging hebben om minder gezond te eten.

Klaas Vaak in ere hersteld
Ook ons slaapgedrag is van invloed op ons gewicht. Slaapgebrek heeft een negatieve invloed op je leptine niveau, je weet wel, dat verzadigingsstofje uit je vetweefsel. Ook de hoeveelheid ghreline in je bloed, - (afgescheiden door de maagwand) neemt toe, wat de eetlust opwekt. Het is bewezen dat je behoefte aan koolhydraat- en calorierijk voedsel door vermoeidheid met 45% toeneemt. En als je alles hebt gehad, blijken er ook nog verschillende bacteriën in ons maag- darmstelsel een rol te spelen bij overgewicht. Lekker dan..

Een ‘money saver’
In dit hoofdstuk wordt ook nog afgerekend met de afslankpillen, -poeders en –drankjes. De centen die je daaraan uitgeeft, kan je in je zak houden. Ook de pillen die ervoor zorgen dat er geen vet door je lichaam wordt opgenomen zijn bijzonder ongezond. Ten eerste omdat je lichaam goede vetten nodig heeft om te kunnen functioneren en ten tweede omdat je dat niet opgenomen vet via je ontlasting weer kwijt raakt. De vrouwen die deze pillen gebruiken, weten dat ze de deur niet uit kunnen zonder extra schone onderbroek.

 

Koude rillingen
Verder worden er nog heel wat pagina’s gewijd aan de risico’s van maagoperaties, die - zeker op de langere termijn - complicaties geven waar je niet mee wilt spotten. Denk aan lever- en nierfalen, gynaecologische problemen en chronische ondervoeding met soms zelfs de dood als gevolg. Ik krijg het er koud van en vraag me oprecht af waarom deze operaties überhaupt nog uitgevoerd worden. Is er dan ècht geen andere uitweg?

Er bestaat dus werkelijk geen enkele ‘heilige dieet-graal’. 'Health At Every Size®' heeft in de eerste 3 hoofdstukken hartgrondig afgerekend met iedere mythe die daarover bestaat. Het draait om gezondheid, niet om slank zijn. En je weet inmiddels ook dat je lichaam daarin uitstekend voor zichzelf zorgt. 


Zelf het boek 'Health At Every Size®' lezen? Je kan het hier bestellen.


Health At Every Size® (HAES) is een levensstijl die zich focust op intuïtief eetgedrag en plezierige lichamelijke activiteit in plaats van diëten en gewichtsverlies. De 3 pijlers van HAES zijn zelfacceptatie, lichaamsbeweging en een normaal voedingspatroon.

We zijn emotioneel uitgehongerd

Na inzicht in de werking van onze stofwisseling, is het in dit 2^e hoofdstuk van “Health At Every Size^®” tijd om te kijken naar waarom we eten.

Kort hoofdstuk
Wat mij opvalt, is dat dit een relatief kort hoofdstuk is in vergelijking met de rest. Dat vind ik best vreemd, temeer omdat er boeken volgeschreven zijn over emotie-eten. Uiteraard begrijp ik dat eten uit frustratie, verveling of verdriet geen zoden (en wel kilo’s) aan de dijk zet, maar enkel en alleen eten omdat je honger hebt, lijkt mij een onmogelijke opgave. Eten heeft naast je lichaam van energie en bouwstoffen voorzien ook een sociale functie. Want is eten niet ook een manier waarop we emoties delen?

Feest of schuld?
Denk maar eens aan de taart die onlosmakelijk verbonden is met een verjaardag. Of het feit dat er in verschillende culturen troostrijk en liefdevol voor elkaar gekookt wordt in periodes van rouw. En hebben we niet allemaal als kind eens een snoepje gekregen omdat we ons pijn hadden gedaan? Hadden we toen ècht honger? In feite hebben we van kleins af aan geleerd om te eten als we blij of verdrietig zijn en luisteren we juist daardoor (de één meer dan de ander) misschien ook wel minder naar onze emotionele behoeften. Bovendien stimuleert eten op zich ook het pleziergebied in onze hersenen, dus op een bepaalde manier kan je zelfs zeggen dat je gelukkiger wordt van eten.

Dan is het op z’n minst vreemd dat als je in Amerika vraagt welk woord het eerst in mensen opkomt als ze aan chocoladetaart denken, zij “schuldgevoel” zeggen, en mensen in Frankrijk of Italië “feestelijkheid”. Zit het ‘m dan ook in de manier waarop je het eten beleeft?

Hoe eten we eigenlijk?
Eten is voor velen al lang geen bron van plezier meer en het wordt tegenwoordig eerder met controle geassocieerd, dan met geluk. We hebben voeding verdeeld in ‘goed’ en slecht’ en zijn calorieën gaan tellen in plaats van naar de signalen van ons lichaam te luisteren. We eten ‘op de klok', passend bij onze veelal overvolle agenda’s. En we eten in toenemende mate om de verkeerde redenen, met schuldgevoel in plaats van voldoening als gevolg. Zie hier de neerwaartse spiraal in haar volle glorie.

Voor mensen die dit doen, hebben Amerikaanse wetenschappers een term bedacht. Zij noemen dit ‘restrained eaters’. Het ironische wil dat Google dit vertaalt als ‘lijners’, maar ik vind dat ‘geremde eters’ er dichter tegenaan zit. Alhoewel je ‘geremd’ dan wel weer in de juiste context moet zien, want geremde eters, kunnen juist ongeremd veel eten.

Intuïtief eten
In dit hoofdstuk zit een test met ’n kleine 30 stellingen over intuïtief eten, waarmee je kan controleren of jij een ‘geremde eter’ bent. Er zitten stellingen tussen zoals;

• Ik maak me meer zorgen over het vetpercentage, dan over de voedingswaarde van een product,
• Ik heb het gevoel dat ik gefaald heb als ik teveel eet,
• Ik stel het kopen van kleding en het doen van leuke dingen uit totdat ik ben afgevallen.

Zelf heb ik deze test ook gedaan en het viel me op dat het vele diëten haar sporen wel heeft nagelaten. Op sommige onderdelen scoor ik hoog op de ladder van ‘geremde eter’. Ik ben te vaak met calorieën bezig, eet dingen die ik erg lekker vind bewust niet omdat ik er dik van word en ik eet teveel in tijden van stress. Er zijn zeker ook onderdelen waar ik trots ben op mijn score, want ik heb geen hekel aan mezelf, vind mijn algehele gezondheid belangrijker dan enkel mijn gewicht en ik verzorg mezelf goed.

APK keuring
In hoofdstuk 9 worden ons tips beloofd die van een ‘geremde eter’ een ‘ongeremde eter’ maken. Want zolang alles goed gaat, houdt de geremde eter zichzelf wel onder controle. En om dit ook tijdens de moeilijkere momenten van het leven vol te houden, dàt kunnen we met het HAES-programma leren. Stiekem vermoed ik dat het wel wat meer is dan enkel de remschijven opnieuw afstellen.


Ook het boek "Health At Every Size^®" lezen? Je kan het hier bestellen.


Health At Every Size® (HAES) is een levensstijl die zich focust op intuïtief eetgedrag en plezierige lichamelijke activiteit in plaats van diëten en gewichtsverlies. De 3 pijlers van HAES zijn zelfacceptatie, lichaamsbeweging en een normaal voedingspatroon.

We zijn 'geprogrammeerd' om een gezond gewicht te houden

Dit eerste hoofdstuk geeft inzicht in de werking van onze stofwisseling; een complex systeem van processen, waarin verschillende hormonen, organen en zelfs je vetcellen een belangrijke rol spelen.

Al snel wordt duidelijk dat de geprezen formule “minder eten + meer bewegen = afvallen”, veel te kort door de bocht is. Ook leren we dat ons lichaam een natuurlijk en genetisch bepaald gewicht als ‘setpoint’ onthoudt, waaronder het zich ‘t meest gezond en comfortabel gedraagt. En dat als je maar vaak en lang genoeg met je natuurlijke ‘setpoint’ prutst, je lichaam hiervan in de war raakt (het jojo-effect).

Hyperlinks
De inhoud van dit hoofdstuk is van behoorlijk academisch niveau. Je moet tijdens biologie wel heel goed hebben opgelet om alles te begrijpen. Mocht je kennis wat roestig zijn, dan bestaat er tegenwoordig de mogelijkheid om een online encyclopedie te raadplegen, vandaar de hyperlinks. Bijna alle beschreven wetenschappelijke constateringen worden onderbouwd met bronverwijzingen naar een werkelijk immens aantal medische studies, die ik gemakshalve voor waar aanneem. Er zullen ongetwijfeld andere slimme mensen zijn geweest, die dit hebben gecheckt.

Een kort lesje biologie
Eén van de belangrijke spelers in de werking van je stofwisseling is de hypothalamus, dat is een klein gedeelte in je hersenen dat o.a. de homeostase (het vermogen om je totale lichamelijke ‘huishouding’ zo constant mogelijk te houden) bepaalt.

De hypothalamus zorgt er o.a. voor dat je honger krijgt als je lichaam voeding nodig heeft, en dat je een voldaan gevoel ervaart zodra je genoeg gegeten hebt. Het is het ‘alziend oog’ van het menselijk lichaam en neemt werkelijk alles waar; de geur van versgebakken appeltaart, de herinneringen die deze geur bij je oproept, het water dat je ervan in de mond gaat staan, de smaaksensatie bij de eerste hap, en het volle gevoel in je maag als je een te groot stuk hebt gegeten. De hypothalamus reageert op al deze (en nog veel meer) boodschappen door hormonen, enzymen en andere stoffen af te geven, die vervolgens weer een wisselwerking hebben op je homeostase.

Nu komt de clou
Bij iedereen werkt dit systeem op z’n eigen manier. In grote biologische lijnen uiteraard hetzelfde, maar wel met je eigen unieke ‘features’. Soms ontstaan er storingen in de verschillende processen, die consequenties hebben. Want als bijvoorbeeld je hongercentrum niet goed functioneert, of je ontvangt het signaal dat je voldaan bent te laat, dan beïnvloedt dit je eetgedrag. En zo zijn er nog minstens 1.000 factoren van invloed, zoals de werking van je schildklier, alvleesklier, emoties, slaapgedrag enz.. Zelfs je vetweefsel speelt een rol. Kan je het nog volgen? Complex dus...

Hė gėt, we hebben het over vet
Wie denkt dat vetcellen domme zakjes reuzel zijn, heeft het grondig mis. Wist je bijvoorbeeld dat vetcellen ook hormonen afgeven, die verschillende lichaamsfuncties reguleren? Ik in ieder geval niet. Ze vertellen o.a. aan je hersenen hoe het met je energievoorraad en je spijsvertering gesteld is. En daarbij is werkelijk een glansrol weggelegd voor het hormoon leptine; hoe meer je dat in je bloed hebt, hoe meer verzadigd je jezelf voelt. Helaas heeft het simpelweg extra toedienen van leptine geen effect op gewichtsverlies. Dat is al geprobeerd. Leerzaam toch?!

Setpoint
Je lichaam wil dus maar één ding; jou met alle geweld op je ‘setpoint’ gewicht houden om je te beschermen. Want je bent van nature geprogrammeerd om bij dàt gewicht, biologisch gezien, het meest optimaal te functioneren. Daarom daalt je stofwisseling als je onder je ‘setpoint’ bent en kom je weer aan - vaak nog een paar kilo extra, zo gezegd ‘voor de zekerheid’ - zodra je met een (crash)dieet stopt. 

Helaas bestaat er geen magische formule om jouw ‘setpoint’-gewicht te berekenen, of om te bekijken hoe ‘strak’ je processen staan afgesteld. Wat helpt is leren om goed naar je lichaam te luisteren. Helemaal als het om eten gaat.

Want eet jij als gevolg van een natuurlijke reactie op signalen van honger en voldaanheid, zonder je te fixeren op je gewicht of voedingsgewoonten? En eet jij zonder moeite en steeds met plezier?

HAES belooft dat aan het eind van dit boek ons antwoord op deze vragen ‘ja’ is. Ik blijf reuze benieuwd.


Zelf het boek "Health At Every Size" lezen? Je kan het hier bestellen.


Health At Every Size® (HAES) is een levensstijl die zich focust op intuïtief eetgedrag en plezierige lichamelijke activiteit in plaats van diëten en gewichtsverlies. De 3 pijlers van HAES zijn zelfacceptatie, lichaamsbeweging en een normaal voedingspatroon.

Mijn naam is HAES

En ik weet van niks. Nou ja, te weinig in dit geval. 

Ik maakte voor het eerst kennis met HAES, dat staat voor ‘Health At Every Size®’, via Hermina de Vries van Wondervol. Alles wat ik er sindsdien over gehoord en gelezen heb, klonk goed. Een beweging die gezondheid centraal zet, de diversiteit aan lichaamsvormen waardeert en  respect voor iedere ‘soort & maat’ promoot.  Daarover wilde ik, zeker na de ‘Curvy Hightea’ die rondom dit thema werd georganiseerd, het naadje van de kous weten en bestelde het boek.

Linda Bacon

Voor mij ligt nu het boek ‘Health At Every Size®’ van de Amerikaanse psychologe Linda Bacon, die - in tegenstelling tot wat haar naam doet vermoeden – een slanke verschijning is. Van ieder hoofdstuk uit het boek ga ik een blog schrijven. Op deze manier ontstaat er een samenvatting voor iedereen die niet in de gelegenheid is om het boek, dat geschreven is in het Amerikaans, te lezen of te kopen. En als je gewoon nieuwsgierig bent, ben je uiteraard ook van harte welkom om de blogs te lezen.

De eerste negen bladzijden van het boek bevatten aanbevelingen door derden, die ik meteen besluit over te slaan. “Goede wijn behoeft geen krans”, bedenk ik mezelf. Ik wil graag met een open, objectieve blik en dus zonder de lofzang van een indrukwekkende lijst gezondheidsgoeroes in mijn achterhoofd aan het boek beginnen.

Voeding is simpel

Het boek start met een proloog en introductie, waarin Linda uitlegt hoe het allemaal gekomen is en wat het HAES-programma haar heeft gebracht. Ook zij had een lange periode van lijnen achter zich en kwam tot de conclusie dat diëten haar niet blijvend brachten waar ze wilde zijn. Het HAES-programma heeft ervoor gezorgd dat haar weegschaal niet langer haar zelfvertrouwen beïnvloedt en het heeft haar relatie met voeding volledig veranderd. “Voeding is simpel nu”,  schrijft ze, “Ik waardeer het genoegen dat eten mij geeft en wanneer ik vol zit, verliest het mijn interesse. Bovendien beleef ik weer plezier aan mijn lijf omdat het gezond en goed aanvoelt”. So far so good.

15 kilo

Tussen neus en lippen door vermeldt ze dat ze 15 kg. is afgevallen nadat ze met deze methode begon. “Hmm...”, denk ik nu bij mezelf, “het is dus stiekem toch een dieet”. Maar het afvallen was een ‘side-effect’, het gebeurde gewoon vanzelf, niet omdat het haar doel was. Eerlijk gezegd weet ik niet goed wat ik daarvan moet vinden. Want uiteraard triggeren die 15 kg. mij wel degelijk. Onderbewust ben ik kennelijk nog steeds op zoek naar de ultieme afslankoplossing. In de voetnoot komt ze direct terug op het gevoel dat het bij mij oproept en vraagt me geduld te hebben, het boek niet meteen af te schrijven en vooral ook de rest te lezen. Nou, vooruit dan maar.

Gefaald

‘Health At Every Size®’ is dus geen dieet, het gaat niet over afvallen en het is ook geen bewegingsprogramma. Het gaat over gezond leven in al haar facetten en is ontworpen om jou te ondersteunen bij de verandering in jezelf. Vanaf nu ga je leren jezelf te waarderen, los te komen van het afvallen dat zo lang je gedachten heeft beheerst en het leven positiever te benaderen. Het volledig loslaten van het streven naar een slank figuur moet je niet zien als opgeven, je neemt simpelweg een volgende stap. Een stap naar iets nieuws. Want – en deze zin raakte mij – “Wij zijn niet tekort geschoten in het afvallen, de diëten hebben gewoon gefaald”.

Health At Every Size^® (HAES) is een levensstijl die zich focust op intuïtief eetgedrag en plezierige lichamelijke activiteit in plaats van diëten en gewichtsverlies. De 3 pijlers van HAES zijn zelfacceptatie, lichaamsbeweging en een normaal voedingspatroon.